Είναι κοινός τόπος σήμερα η διεθνή τάση αναβίωσης των πόλεων ως δυνητικών τουριστικών προορισμών. Τάση η οποία υπηρετείται από τις νέες τεχνολογίες, μέσα από τις οποίες η πληροφορία για τους δυνητικούς προορισμούς διαχέεται ελεύθερα, και από τους μετασχηματισμούς στον κλάδο των μεταφορών, που εξατομικεύουν την αγορά ενός ταξιδιού και μειώνουν την διαμεσολάβηση των τουριστικών πρακτορείων. Τάσεις οι οποίες αφορούν προνομιακά αστικά κέντρα όπως η Βαρκελώνη, η Βιέννη το Βερολίνο και, γιατί όχι, η Αθήνα.

Μία τέτοια προοπτική, όμως, υπονομεύεται από την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής στην Αθήνα και την Αττική, στα χρόνια του μνημονίου. Υποβάθμιση η οποία κινητοποιείται προφανώς από το κύμα λουκέτων σε όλη τη πόλη και τα εμφανή σημάδια της ανθρωπιστικής κρίσης, αλλά συνεπικουρείται και από την υποχρηματοδότηση των τεχνικών υπηρεσιών και την αφαίμαξη του Δήμου από τους εργαζομένους του.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, από πολλούς συνυποψήφιους μας, η αναβάθμιση της Αθήνας ως τουριστικού προορισμού έχει τεθεί στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης για τις επερχόμενες εκλογές. Αυτή η συζήτηση, όμως, γίνεται με όρους αντεστραμμένους και παραμορφωτικούς. Έτσι, ο κ. Καμίνης, θέτοντας ως προτεραιότητα την αναβάθμιση του city branding, υποστηρίζει την εκκαθάριση της Αθήνας, με κατασταλτικά μέσα, από τους «απόκληρους» της. Έτσι, ο κ. Καμίνης ευαγγελίζεται την αναβάθμιση της εικόνας της Αθήνας και, την ίδια στιγμή, υπερασπίζεται την υποβάθμιση των δημόσιων υπηρεσιών του Δήμου. Έτσι, ο κ. Καμίνης μιλάει για 700.000 νέους τουρίστες τα επόμενα χρόνια και, ταυτόχρονα, επικροτεί την μείωση των κονδυλίων, που οδηγεί σε εκπτώσεις στην καθαριότητα. Έτσι ο κ. Καμίνης κάνει λόγο για την εικόνα και τη φήμη της Αθήνας που πρέπει όλοι να την σεβαστούμε, και ταυτόχρονα, στηρίζει τους πιο περιβαλλοντοκτόνους και φιλικούς προς ιδιαίτερα επιχειρηματικά συμφέροντα μνημονιακούς σχεδιασμούς σε ζητήματα διαχείρισης απορριμμάτων. Έτσι, τέλος, ο κ. Καμίνης θεωρεί ότι η ενθάρρυνση της καταστολής (όπως με τις πλατείες, την επιχείρηση «Ξένιος Δίας» π.χ.) υπηρετεί την τουριστική κίνηση της πόλης και όχι το αντίθετο, όταν επί της δημαρχίας του, επιστήμονες, καλλιτέχνες ή απλοί τουρίστες έχουν δεχθεί την γεύση της ελληνικής φιλοξενίας δια χειρός της ΕΛΑΣ, επειδή είχαν λάθος χρώμα ή δεν μιλούσαν ελληνικά.

Εμείς θεωρούμε ότι η συζήτηση γύρω από τη διεθνή εικόνα της πόλης, έξω και πέρα από την πραγματικότητα τη ζωής των κατοίκων της, είναι παράλογη, προσβλητική προς τους πολίτες της Αθήνας και, πάνω από όλα, πέρα και έξω από κάθε οικονομική λογική. Καμία διαφημιστική καμπάνια και καμία επικοινωνιακή στρατηγική δεν μπορεί να βάλει τα προβλήματα αυτή της πόλης κάτω από το χαλί. Κανένα αστικό κέντρο δεν μπορεί να αναδειχθεί σε μείζονα τουριστικό προορισμό που να προσφέρει μια ολοκληρωμένη και πολύπλευρη εμπειρία στους επισκέπτες του, χωρίς ταυτόχρονα να μεριμνά για την ποιότητα ζωής των κατοίκων του.

Η αναβάθμιση της Αθήνας ως τουριστικού προορισμού περνάει μέσα από την αναγνώριση των πραγματικών διαθέσιμων και ανεκμετάλλευτων πόρων της. Πέρα από τις λογικές που βλέπουν την δημιουργία μιας νέας Costa del Sol στην καρδιά της Αθήνας στο Ελληνικό, και πέρα από λογικές που θεωρούν ότι οι φαραωνικές παρεμβάσεις στον αστικό ιστό είναι η μόνη λύση για την αναβάθμιση της πόλης. Και πάνω από όλα, η αναβάθμιση της Αθήνας ως τουριστικού προορισμού έχει ως προϋπόθεση ο δημόσιος χώρος να είναι στην αρμοδιότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης, ώστε να μπορεί να σχεδιάζει με τρόπο ολοκληρωμένο και σφαιρικό, πέρα από την σημερινή εικόνα κατακερματισμού των σχετικών αρμοδιοτήτων.

Ο στόχος της τόνωσης της τουριστικής κίνησης στην Αθήνα μας επιβάλει να στρέψουμε το βλέμμα μας προς τον πολιτισμό και τους άπειρους ανεκμετάλλευτους πολιτισμικούς πόρους της πόλης. Στην Αθήνα κατοικεί το πιο μορφωμένο, πολύγλωσσο ανθρώπινο δυναμικό σε όλη την Ευρώπη. Με φοβερές δεξιότητες και πολλές πολιτισμικές προσλαμβάνουσες. Συχνά πολυπολιτισμικό, άλλοτε με σπουδές στο εξωτερικό και άλλοτε μετανάστες δεύτερης γενιάς. Εξοικειωμένοι με τον πολιτισμό από χώρες που είναι σημερινές αναδυόμενες αγορές για την Ελλάδα, όπως τα Βαλκάνια ή η Ρωσία.

Η Αθήνα έχει πολλές μουσικές σκηνές, περισσότερους απόφοιτους δραματικών σχολών από κάθε άλλη Ευρωπαϊκή πόλη, άπειρες ερασιτεχνικές θεατρικές σκηνές (που σήμερα διώκονται από το κράτος και απειλούνται με διοικητικό λουκέτο με πρωτοβουλία του κ. Καμίνη). Έχει τα θερινά σινεμά της, στοιχεία μιας αναξιοποίητης θρησκευτικής κληρονομιάς, και χώρους πρασίνου που είναι παραμελημένοι και ουσιαστικά μη-επισκέψιμοι για τον υποψήφιο τουρίστα. Η Αθήνα έχει πολλές εξειδικευμένες αγορές λιανεμπορίου, με ράφτες και καταστήματα μπαχαρικών να συνεχίζουν να λειτουργούν στο κέντρο, όπως συνέβαινε και πριν 60 χρόνια. Η Αθήνα έχει μια αρχιτεκτονική κληρονομιά κρυμμένη πίσω από τις καταπατήσεις και την εγκατάλειψη της πολιτείας. Η Αθήνα έχει πανεπιστήμια με διεθνή εμβέλεια στο κέντρο της, παρά την ακραία υποχρηματοδότηση τους. Και, φυσικά, η πόλη μας έχει το μεγάλο απόθεμα από κλασσικά μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, που σήμερα παραμελούνται από την πολιτεία.

Σήμερα «κρίνεται απαραίτητη η ενασχόληση της ΕΤΟΑΑ (αναπτυξιακή του Δήμου) με το “product development”, δηλαδή την ανάδειξη συγκεκριμένων ταξιδιωτικών εμπειριών πέραν της επίσκεψης στην Ακρόπολη (με προτεινόμενα itineraries (δρομολόγια), θεματικές διαδρομές, νέα προϊόντα ξενάγησης…)». Αυτά δεν τα λέει η Ανοιχτή Πόλη. Αποτέλεσε το βασικό συμπέρασμα της μελέτης που είχε εκπονηθεί από το πανεπιστήμιο Αιγαίου, για την τουριστική κληρονομιά της μετά-Ολυμπιακής Αθήνας το 2008.

Η διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος της Αθήνας και της ευρύτερης Αττικής είναι στενά συνυφασμένη με την στροφή προς μια οικονομία του πολιτισμού. Σε αυτή την προσπάθεια, όμως, η νέα δημοτική αρχή έχει χρέος να παρέμβει. Προφανώς, μέσω των αναπτυξιακών εργαλείων του Δήμου. Όπως με την δημιουργία εξειδικευμένου κέντρου για μικρομεσαίες επιχειρήσεις και κοινωνικές επιχειρήσεις κλαδικά εξειδικευμένες σε προϊόντα πολιτισμού και τουρισμού. Και όπως μέσα από την πρόταση μας για τη διαμεσολάβηση του Δήμου, ώστε να νοικιαστούν τα αδιάθετα καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας, για να δώσουμε ένα τέλος στην εικόνα εγκατάλειψης του κέντρου.

Κεντρική θέση σε αυτό το εγχείρημα έχει για μας η πρόθεση μας να συμβάλουμε στη δικτύωση υφιστάμενων πολιτισμικών δομών με την τουριστική προβολή του Δήμου, και στην ανάδειξη τους ως τμήμα ολοκληρωμένων τουριστικών προϊόντων. Υπόψιν ότι αυτό που περιγράφουμε δεν είναι κάτι το ανήκουστο. Με αυτό τον τρόπο λειτουργεί σήμερα η αναπτυξιακή του Δήμου για την ανάδειξη του συνεδριακού τουρισμού. Γιατί να μην κάνουμε το ίδιο και με τα θέατρα, τις μουσικές σκηνές, τις εναλλακτικές διαδρομές κ.ο.κ.;

Η διεθνής εμπειρία αποδεικνύει ότι η τουριστική ταυτότητα συγκροτείται πάνω στην πολιτισμική ιδιαιτερότητα και στην ανάδειξη της. Όχι μόνο την παρελθούσα. Αλλά κυρίως την παρούσα. Με αναφορά στη ζωντανή νεώτερη ιστορία αυτής της πόλης. Όπως με τις προτάσεις μας για τη δημιουργία ενός Μουσείου Προσφυγικής Ιστορίας ή ενός Μουσείου του Δίσκου στο εργοστάσιο της Κολούμπια.

Η Αθήνα μπορεί σήμερα να γίνει μια πρωτεύουσα με παγκόσμια εμβέλεια για τους υφιστάμενους πολιτισμικούς της πόρους, για αυτά που δημιουργούν οι άνθρωποι της σήμερα. Ένας τόπος που θα θέλεις να επισκεφτείς, όχι γιατί ο δυνητικός της επισκέπτης θα τη γνωρίζει μόνο ως αποτέλεσμα μάρκετινγκ, αλλά πάνω από όλα, για τα έργα και τις ημέρες των κατοίκων του, των ενεργών πολιτών της.

Σας ευχαριστώ.