Η Προσωρινή Διοικητική και Διαχειριστική Επιτροπή (ΠΔΔΕ), που διορίστηκε στο Γηροκομείο τον περασμένη Οκτώβρη αφού κηρύχτηκε έκπτωτη από τον Δήμο Αθηναίων η προηγούμενη διοίκηση Μπούμπα με κατηγορίες για κακοδιαχείριση και ατασθαλίες εκατομμυρίων, αντικαταστάθηκε πριν δύο εβδομάδες από το Πρωτοδικείο, αυτή τη φορά με νέα προσωρινή διοίκηση που διορίστηκε για μια περίοδο άλλων 6 μηνών. Όπως η προηγούμενη έτσι και η τωρινή διοίκηση συγκροτήθηκε με διαπαραταξιακό χαρακτήρα από το Δήμο (συμμετέχει ενεργά σε αυτήν και η Ανοιχτή Πόλη), έχει διευρυμένες αρμοδιότητες σε σχέση με την προηγούμενη και οφείλει να οδηγήσει στο τέλος της θητείας της σε εκλογές την Ελεήμονα Εταιρία Αθηνών (ΕΕΑ). Νέος Πρόεδρος εκλέχτηκε ο Γιώργος Σαγρεδάκης. Τα άλλα μέλη του προεδρείου είναι οι Χ. Συμεωνίδης, Δ. Λογιάδου, Π. Πραστάκου, και απλά μέλη οι Σ. Κατάκος, Γ. Κεραμίδα, Κ. Μανταίος, Ε. Μαντζαβίνου, Μπάνος, Γ. Πυργιώτης, Α. Φιλίνη. Ο μεγάλος όγκος των χρεών του Γηροκομείου απέτρεψε στις εκλογές που κηρύχτηκαν πριν ένα μήνα τη συμμετοχή του απαραίτητου αριθμού υποψηφίων σε αυτές, οπότε αναβλήθηκαν.
Η επόμενη περίοδος είναι κρίσιμη προκειμένου να σταθεί δυνατό να μπει το Γηροκομείο σε μια νέα περίοδο ανάκαμψης. Παρακάτω διατυπώνονται προβληματισμοί και προτάσεις που έχουν κατατεθεί στην προηγούμενη ΠΔΔΕ, ορισμένες έχουν συζητηθεί, ενώ ήδη άρχισε να δρομολογείται η λύση αρκετών από τα άμεσα προβλήματα. Ας σημειωθεί ότι η παλιά, έκπτωτη διοίκηση συνεχίζει να βάζει εμπόδια στην εξυγίανση του Γηροκομείου, κατασκευάζοντας διαρκώς μηνύσεις σε βάρος της ΠΔΔΕ και προσπαθώντας μέσω δικαστηρίων να ξαναέρθει στα πράγματα. Ευτυχώς, παρά τις οικονομικές δυσκολίες, μέχρι τώρα οι απόπειρες αυτές αντιμετωπίσθηκαν με επιτυχία. Οι εργαζόμενοι του Γηροκομείου, που τώρα πια πληρώνονται τακτικά και δίχως αποκλεισμούς μέρος τουλάχιστον του μισθού τους, συνεχίζουν όλο αυτό το διάστημα —πλην εξαιρέσεων που εκμεταλλεύεται η έκπτωτη διοίκηση— να αποτελούν το κύριο στήριγμα στο βαρύ καθήκον της εξυπηρέτησης των τροφίμων του ιδρύματος.

Ιστορικό κτηριακό συγκρότημα

Η Ελεήμων Εταιρεία Αθηνών ιδρύθηκε το 1864 και εγκαταστάθηκε στο σημερινό χώρο επί των οδών Λάμψα και Λεωφόρου Κηφισίας το 1906. Το αρχικό οικόπεδο ήταν 76 στρέμματα, από τα οποία η ΔΕΗ απαλλοτρίωσε το1957 τα 25,6 και σήμερα απομένουν 50 στρ. Το αρχικό συγκρότημα διέθετε πέντε κτίρια· από αυτά υπάρχουν σήμερα τρία και συγκροτούν τον κεντρικό πυρήνα του Γηροκομείου, έχοντας δίπλα τον Άγιο Ανδρέα και το σπίτι του ιερέα. Τα διώροφα αυτά κτίρια είναι στο κέντρο το «Ανδρέας Συγγρός» (1854 τ.μ), καθώς επίσης και τα περίπτερα «Άγιος Γεώργιος» (884 τ.μ) και «Κυπριάδειο» (891 τ.μ) εμπρός δεξιά και αριστερά. Τα κτίρια είναι λιθόκτιστα, κεραμοσκεπή και συγκοινωνούν μεταξύ τους με πολύ χαρακτηριστικές σκεπαστές υπέργειες στοές που έχουν δίρριχτες στέγες με κεραμίδια και μεγάλες τζαμαρίες δεξιά και αριστερά για να φωτίζονται. Το «Ανδρέας Συγγρός», όπου σήμερα βρίσκεται η Διοίκηση και χώρος κυλικείου, έχει μεγάλη βεράντα στο ισόγειο, σκεπαστή με κόκκινα κεραμίδια και χαρακτηριστική τριγωνική είσοδο, που αποτελεί το σήμα κατατεθέν του Γηροκομείου. Από πίσω είναι τα λιθόκτιστα μαγειρεία, εκσυγχρονισμένα από το 1992 με διεθνές αρχιτεκτονικό βραβείο.
Τα επόμενα χρόνια κτίστηκαν νέα διώροφα, πέτρινα, κεραμοσκεπή περίπτερα: το 1930 το «Ευγηρίας Πρόνοια» (657 τ.μ), το 1938 το «Βασίλισσα Όλγα» (979 τ.μ, με πρόσφατη προσθήκη του 2002), το 1953 το «Σινιόσογλου» (987 τ.μ), το 1957 το «Βασιλεύς Παύλος» (1247 τ.μ), το 1960 το «Σαμούρκειο» (1148 τ.μ). Τα περίπτερα «Ευαγγελισμός» (1177 τ.μ) και «Κονσόλειο» (τριώροφο, 3655 τ.μ) κτίστηκαν το 1966 και 1970 αντίστοιχα, ενώ το 1989 κατασκευάστηκε το περίπτερο «Εστία» (τριώροφο, 1835 τ.μ) για να παρέχει υπηρεσίες πολυτελείας, και ήταν μέχρι πριν τρία χρόνια αυτοδιοικούμενο.
Αλλεπάλληλες αποφάσεις συρρίκνωσης

Βασικό χαρακτηριστικό της τελευταίας καταστροφικής φάσης του Γηροκομείου είναι το κλείσιμο των περισσοτέρων περιπτέρων του και η παράλληλη ριζική μείωση των τροφίμων του. Σύμφωνα με τα βιβλία της ΕΕΑ από το 2007 μέχρι το 2013 έκλεισαν με αποφάσεις της έκπτωτης διοίκησης τα περίπτερα «Άγιος Γεώργιος» με δυναμικό 42 κρεβατιών (άντρες), «Σαμούρκειο» με δυναμικό 54 κρεβατιών, «Κυπριάδειο» με δυναμικό 42 κρεβατιών (γυναίκες), «Ευαγγελισμός» με δυναμικό 63 κρεβατιών, «Βασιλεύς Παύλος» με δυναμικό 64 κρεβατιών και «Σινιόσογλου» με δυναμικό 48 κρεβατιών. Στις 30/9/2016 και λίγο πριν αναλάβει η προηγούμενη ΠΔΔΕ λειτουργούσαν τα «Κονσόλειο» με 67 τροφίμους και δυναμικό 95, «Βασίλισσα Όλγα» με 37 τροφίμους και δυναμικό 47 και «Εστία» με 21 τροφίμους και δυναμικό 35.
Η συνθήκη αυτή σε γενικές γραμμές ισχύει μέχρι και σήμερα. Στη διάρκεια της εξάμηνης διοίκησης της ΠΔΔΕ έγιναν προσπάθειες να ερευνηθούν οι στόχοι για τους οποίους η έκπτωτη διοίκηση έκλεινε το ένα περίπτερο μετά το άλλο. Η τελευταία απόπειρα έγινε με στόχο το «Βασίλισσα Όλγα» το καλοκαίρι 2016, που απέτυχε επειδή έγινε σάλος όταν αυτοκτόνησε ένας τρόφιμος αυτού του περιπτέρου. Πρόσφατα, αποκαλύφθηκαν έγγραφα που πιστοποιούν ότι γίνονταν συνεννοήσεις για τη μετατροπή του χώρου του Γηροκομείου ήδη από το 2008 σε εμπορικό κέντρο. Ακόμη πιο πρόσφατα βρέθηκε επίσημο έγγραφο του 2014 που απευθύνεται στη Διεύθυνση Πολεοδομικού Σχεδιασμού & Τράπεζας Γης με θέμα την αλλαγή των όρων δόμησης και χρήσης γης σε τμήμα του οικοπέδου του Γηροκομείου. Εδώ και χρόνια κυκλοφορούσαν οι φήμες σχετικά με τις κακόβουλες βλέψεις απέναντι στη γη του χώρου του Γηροκομείου. Τώρα επιβεβαιώνονται.
Επίσης, σημειώνουμε ότι, μέσα σε μία δεκαετία, η φυσική μείωση των τροφίμων εξ αιτίας θανάτων δεν ακολουθήθηκε από νέες εισαγωγές, όπως γινόταν παλιότερα. Αντίθετα, διαπιστώνουμε μαζί με το κλείσιμο 6 από τα συνολικά 9 κτίρια τροφίμων, τη συνολική μείωση των τροφίμων κατά τουλάχιστον 70 % από το 2007.

Προοπτικές διάσωσης του γηροκομείου

Η αύξηση του αριθμού των τροφίμων είναι ζωτικής σημασίας. Ωσότου ανοίξουν σταδιακά όλα τα κλειστά περίπτερα, όσα λειτουργούν σήμερα μπορούν να φιλοξενήσουν ακόμη περίπου 70 τροφίμους. Δύο ακόμη μπορούν να ανοίξουν μεσοπρόθεσμα. Προϋπόθεση για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος είναι να μειωθούν τα ισχύοντα τροφεία και να προσαρμοστούν στο ύψος των σημερινών συντάξεων, κυρίως ΙΚΑ και ΟΓΑ, που έχουν ριζικά συρρικνωθεί.
Η Εστία μπορεί με άμεσες επεμβάσεις να παρέχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, ώστε, προβλέποντας υψηλότερα τροφεία, να μπορεί να ενισχύει και τη γενικότερη λειτουργία του Γηροκομείου. Μέσω χορηγιών από Περιφέρεια, ΕΣΠΑ κλπ είναι δυνατό να προετοιμαστεί μεσοπρόθεσμα και το άνοιγμα των δύο ακόμη περιπτέρων, των οποίων ολοκληρώνονται άμεσα οι μελέτες.
Το όλο κτιριακό συγκρότημα του Γηροκομείου έχει μεγάλη αρχιτεκτονική αξία σαν σύνολο που παρακολουθεί την ιστορία 110 χρόνων. Πρέπει να προστατευθεί, να διατηρηθεί και να αναδειχθεί προς όφελός του αλλά και της ιστορίας της πόλης. Αν υπολογίσει κανείς ότι στη δεκαετία του ‘90 κατεδαφίστηκαν δύο από τα αρχικά πέντε του κτίρια, κινδυνεύουν άμεσα τα τρία εναπομείναντα του αρχικού πυρήνα. Απαιτούνται άμεσα μέτρα διατήρησης, που ταυτόχρονα θα δίνουν δυνατότητες εκσυγχρονισμού των περιπτέρων για τους τροφίμους.
Έχει γίνει σαφές από καιρό ότι μεγάλα κτηματομεσιτικά συμφέροντα έχουν βάλει στο στόχαστρο τον πολύτιμο χώρο του Γηροκομείου και τα κτίριά του. Η χρήση του οικοπέδου για Γηροκομείο πρέπει να κηρυχθεί άμεσα ως διατηρητέα, για να προστατευθεί.

Πηγή: Εποχή