Δημοσιεύματα στον τύπο προαναγγέλλουν «μπουλντόζες» και λαμαρίνες στην πλατεία Εξαρχείων μέσα στον Αύγουστο, στα πλαίσια των εργασιών για την κατασκευή της Γραμμής 4 του μετρό. Μπορούμε να υποθέσουμε με ασφάλεια ότι θα ακολουθήσουν εικόνες σαν αυτές που είδαμε στη Νομική, την πλατεία Κολωνακίου και άλλα εργοτάξια: ισοπέδωση της πλατείας, εξαφάνιση των πολύτιμων δέντρων της και περίφραξη για άγνωστο διάστημα αρκετών χρόνων, ώστε να κατασκευαστεί σταθμός με την μέθοδο του ανοιχτού ορύγματος.

Είναι αλήθεια ότι τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς πρέπει να ενισχύονται, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης πολιτικής κινητικότητας και προσβασιμότητας που θα διευκολύνει την καθημερινότητα των κατοίκων και θα συμβάλλει στην βελτίωση των κυκλοφοριακών συνθηκών και της ποιότητας ζωής στην πόλη. Εξίσου σημαντικές όμως είναι και οι συγκεκριμένες σχεδιαστικές επιλογές για τα μέσα σταθερής τροχιάς.
Η Ανοιχτή Πόλη στήριξε εξαρχής τη διερεύνηση εναλλακτικών προτάσεων, απέναντι στη χωροθέτηση του σταθμού στην πλατεία Εξαρχείων, όπως είχαν κατατεθεί δημοσίως από την Ανάπλαση Αθήνας και συζητούνταν με την Αττικό Μετρό, ήδη από το 2017. Η αντιπρόταση για χωροθέτηση στην οδό Τοσίτσα έχει αδιαμφισβήτητα πολεοδομικά πλεονεκτήματα:

• Άμεση εγγύτητα και εξυπηρέτηση μητροπολιτικών λειτουργιών, του Πολυτεχνείου και του Μουσείου με χιλιάδες επισκέπτες και φοιτητές/τριες. Η περιοχή με το πλήθος των σταθμών που περιβάλλεται θα καλύπτεται επαρκώς.
• Σύνδεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθήνας με το Μουσείο Ακρόπολης.
• Άμεση ανταπόκριση με τις γραμμές δημόσιων συγκοινωνιών επί της Πατησίων. Αλλά και ενίσχυση της Πατησίων ως λειτουργικού εμπορικού άξονα.
• Διατήρηση της ιστορικής πλατείας Εξαρχείων, του μοναδικού δημόσιου χώρου και πυρήνα πρασίνου στην γειτονιά.

Η διερεύνηση της εναλλακτικής πρότασης σταμάτησε απότομα το 2019. Έκτοτε όχι μόνο επιστρέψαμε στο σχεδιασμό για στρίμωγμα του σταθμού στον μικρό αλλά πολύτιμο δημόσιο χώρο της πλατείας Εξαρχείων, αλλά αυτό έχει επενδυθεί από την κυβέρνηση με επιχειρήματα ιδεολογικής φύσης, όπως η ανάγκη για αλλαγή χαρακτήρα της γειτονιάς. Θα «δώσουμε πραγματική ευκαιρία για ανάπτυξη. Θυμηθείτε τι έγινε σε άλλες περιοχές όπου πήγε το Μετρό. Για παράδειγμα το Γκάζι», δήλωνε ο Υπουργός Μεταφορών στη Βουλή τον περασμένο Φεβρουάριο. Αυτό είναι λοιπόν το όραμα; Να μετατραπεί μια από τις πιο ιστορικές γειτονιές κατοικίας και μικτών λειτουργιών της πόλης σε Γκάζι;

Οι ανησυχίες των κατοίκων για την απώλεια του δημόσιου χώρου και για τον εν εξελίξει εκτοπισμό τους από την γειτονιά, λόγω της ανεξέλεγκτης τουριστικοποίησης και της απουσίας προστασίας της κατοικίας είναι εύλογες και βασίζονται στην πραγματικότητα. Υπάρχουν όμως τεχνικές λύσεις και εναλλακτικές, ώστε και η πλατεία Εξαρχείων να διασωθεί, μαζί με τη φυσιογνωμία της γειτονιάς, και ο σχεδιασμός της γραμμής να γίνει σωστότερος. Αλλαγές στο σχεδιασμό γραμμών και σταθμών μετά τη δημοπράτηση και κατά την υλοποίηση των έργων έχουν γίνει και στο παρελθόν. Η Ανοιχτή Πόλη θα στηρίξει προτάσεις που σέβονται τόσο τις ανάγκες της γειτονιάς, όσο και την πολεοδομική ορθολογικότητα και καλεί τη δημοτική αρχή να πράξει το ίδιο.

Η Ανοιχτή Πόλη επανειλημμένα έχει υπογραμμίσει την ανάγκη αναβάθμισης των ΜΜΜ και η νέα γραμμή του μετρό θα βοηθήσει την πόλη. Εξίσου σημαντική όμως είναι η ουσιαστική προστασία της κατοικίας και της πολυλειτουργικότητας, ώστε οι άνθρωποι που κατοικούν και δραστηριοποιούνται στο κέντρο να συνεχίσουν να ζουν αξιοπρεπώς στις γειτονιές τους. Αρκεί να υπάρχει κατανόηση της πραγματικότητας και βούληση να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες των πολλών. Και, επίσης, να μην θέλουμε να κάνουμε όλες τις ιστορικές γειτονιές της Αθήνας …Γκάζι.

Ο Δήμος Αθηναίων αποτελεί τον μεγαλύτερο μητροπολιτικό Δήμο της χώρας. Επίσημα έχει πληθυσμό 637.798 κατοίκους, αλλά δέχεται καθημερινά πάνω από 1 εκατομμύριο επισκέπτες (εργαζόμενους, τουρίστες, διερχόμενους κλπ.). Με τη χαλάρωση των μέτρων της πανδημίας, η οποία όμως παραμένει παρούσα, ο τουρισμός φέτος αυξήθηκε, ενώ πολλοί επισκέπτες παραμένουν πια για περισσότερες διανυκτερεύσεις στο κέντρο της πόλης. Δίνεται έτσι στην κυβέρνηση η ευκαιρία να καλλιεργήσει ένα επικοινωνιακό αφήγημα περί της επικείμενης ανάπτυξης, που όμως διαψεύδεται βίαια από την πραγματικότητα.

Όποια οφέλη κι αν φέρνει ο τουρισμός, η ακρίβεια και ο συνεχώς αυξανόμενος ρυθμός της αποτελούν θηλιά στο λαιμό για τα νοικοκυριά, για τα μεσαία και φτωχά στρώματα. Ο πληθωρισμός αφαιρεί το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος των εργαζομένων, μειώνει την κατανάλωση και αναστέλλει οποιαδήποτε προσπάθεια ανάπτυξης, δημιουργώντας υφεσιακά φαινόμενα στην ελληνική οικονομία.

Μόλις πρόσφατα, στοιχεία της Eurostat ορίζουν τον ετήσιο πληθωρισμό στη χώρα μας στο 11,6%, ποσοστό που κατατάσσει την Ελλάδα στην 5 θέση των 19 χωρών της Ευρωζώνης με τον μεγαλύτερο πληθωρισμό. Η Ελλάδα βρίσκεται επίσης ανάμεσα στις χώρες με τη μεγαλύτερη αύξηση των τιμών σε βασικά προϊόντα διατροφής και πρώτης ανάγκης, καταλαμβάνοντας την 3 θέση στην Ευρώπη των 29 χωρών, ενώ δεν πάει πίσω και στα καύσιμα, καταλαμβάνοντας την 5 θέση σε αυξήσεις τιμών βενζίνης, πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η ρήτρα αναπροσαρμογής στο ρεύμα και οι χειρισμοί της κυβέρνησης δημιούργησαν νέα υπερχρέωση στα νοικοκυριά.

Το κύμα ακρίβειας που σαρώνει τη χώρα μας εδώ και ένα χρόνο έχει δημιουργήσει εκρηκτικό τοπίο για τους πολίτες κι έχει φέρει σε απόγνωση τους συνδημότες μας στην Αθήνα, όπως διαπιστώνουμε στην καθημερινή επαφή μας μαζί τους. Σε σχέση με έναν χρόνο πριν, έχουμε 117,7% αύξηση στο φυσικό αέριο, 70,4% στο ρεύμα, 45,6% στα καύσιμα και διψήφιες αυξήσεις στα τρόφιμα. Ο ενεργειακός πληθωρισμός σκαρφάλωσε από τον Μάιο του 2021 στον Μάιο του 2022 στο 61%. Η αλήθεια είναι ότι πολύ μεγάλο μέρος του ενεργειακού πληθωρισμού δεν είναι εισαγόμενο, αλλά είναι εγχώριο και έχει την υπογραφή της κυβέρνησης, αφού ο μέσος όρος του ενεργειακού πληθωρισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι στο 39%. Αυτό το “22%” παραπάνω είναι η κυβερνητική ακρίβεια στο ρεύμα, ενώ τα υπερκέρδη των παραγωγών ενέργειας ανέρχονται σε περίπου 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ.

Από τα στοιχεία που έχουν παρουσιαστεί στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων, ανάλογες είναι και οι επιπτώσεις στον Δήμο μας. Το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος για το εξάμηνο Νοεμβρίου 2021- Μαρτίου 2022 είναι αυξημένο κατά 62%. Ενδεικτικά, η κατανάλωση ενέργειας για το Α’ τρίμηνο του 2022 ήταν 1.709ΚW και η αντίστοιχη του 2021 1.055ΚW (+654 KW), διαφορά που αντιστοιχεί σε αύξηση της δαπάνης κατά 3,5 εκατομμύρια ευρώ.Το κόστος του φυσικού αερίου είναι στο τελευταίο 6μηνο αυξημένο κατά 72%. Το κόστος πετρελαίου θέρμανσης είναι αυξημένο μεσοσταθμικά κατά 30% γιατί είχαν γίνει προμήθειες έγκαιρα. Το κόστος καυσίμων κίνησης είναι αυξημένο κατά 50%. Ως αποτέλεσμα, πολλά έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη στον Δήμο Αθηναίων έχουν σταματήσει και οι εργολάβοι ζητούν αναπροσαρμογή των δαπανών με αύξηση τιμολογίων στα υλικά κατά 25%.

Η κυβέρνηση μπορεί να επιχορήγησε τους ΟΤΑ με τις διατάξεις περί covid και για τον Δήμο Αθηναίων να αντιστοιχεί ένα ποσό 6.600.0000 ευρώ σε δύο δόσεις. Αυτή, όμως, είναι η τελική συνεισφορά της κυβέρνησης και δεν επαρκεί στο ελάχιστο. Η ΚΕΔΕ ζήτησε ήδη ειδική επιχορήγηση για το ενεργειακό κόστος αλλά δεν έχει προχωρήσει το θέμα. Υποστηρίζουμε θερμά ότι πρέπει να αυξηθούν οι έκτακτες επιχορηγήσεις προς τους ΟΤΑ ώστε να καλυφθεί το αυξημένο ενεργειακό κόστος.

Επιπλέον εδώ και χρόνια οι δαπάνες και τα έργα ανταποδοτικού χαρακτήρα του δήμου υστερούν κατά πολύ των εσόδων του με αποτέλεσμα να δημιουργείται μη επιτρεπτό δημοσιονομικό πλεόνασμα. Το πλεόνασμα αυτό πρέπει να επιστρέψει στους δημότες ή ακόμη καλύτερα να μην εισπράττεται από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις του δήμου.

Είναι αλήθεια ότι ο Δήμος Αθηναίων πήρε μέτρα ελάφρυνσης των επαγγελματιών, διευκόλυνε με δόσεις και μείωσε τέλη όσο διαρκούσε η καραντίνα της πανδημίας. Όμως και αυτά δεν αρκούν για να αντιμετωπισθεί η κρίση ακρίβειας και πληθωρισμού και κυρίως δεν βοηθούν πλέον τους πολίτες. Πιστεύουμε, λοιπόν, ότι ο ΔΑ δεν μπορεί να κρύβεται πίσω από την ψευδεπίγραφη νομιμότητα που έχει επιβάλει η κυβέρνηση και είναι αναγκαίο να πάρει περισσότερα μέτρα ελάφρυνσης των πολιτών, των νοικοκυριών και των επαγγελματιών όπως έχει τη δυνατότητα εκ του νόμου.

Επιβάλλεται σήμερα η μείωση των ανταποδοτικών τελών καθαριότητας και φωτισμού που πληρώνουν οι πολίτες μέσω παρόχων ηλεκτρικού ρεύματος, τα οποία αντιστοιχούν σε οριζόντιο ποσό ίσο με 1,55 ευρώ ανά τ.μ. και αποτελούν εκ των πραγμάτων χαράτσι στα νοικοκυριά. Ο φόρος αυτός επιβαρύνει σημαντικά τους λογαριασμούς ρεύματος, είναι σταθερός από το 2014 και πρέπει να μειωθεί τουλάχιστο στο 1,20 ευρώ/τ.μ., ελαφρύνοντας τους πολίτες κατά 7 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Δεν θεωρούμε ότι με αυτή η μείωση θα λυθεί πλήρως το πρόβλημα, ούτε επίσης ότι η μείωση των φόρων αποτελεί από μόνη της κοινωνική πολιτική. Στις συνθήκες, όμως, που έχουν διαμορφωθεί, θα αποτελέσει μια σημαντική βοήθεια για τους πολίτες που ψάχνουν τρόπους να πληρώσουν τους λογαριασμούς ρεύματος και ο ΔΑ δεν μπορεί να σφυρίζει αδιάφορα απέναντι στα οικονομικά προβλήματα της πλειοψηφίας των δημοτών μας.

Ανάλογη παρέμβαση προτείνουμε για τα μαγαζιά λιανικού εμπορίου και τους χώρους παροχής υπηρεσιών που πλήττονται βάναυσα από την οικονομική κρίση και την πανδημία. Συγκεκριμένα, προτείνουμε τη μείωση των δημοτικών τελών για τις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου από 5,50ευρώ/τ.μ. σε 4,80ευρώ/τ.μ. Ο φόρος αυτός είναι από τους ψηλότερους στη χώρα και πρέπει να μειωθεί οπωσδήποτε. Δεν μπορούμε πλέον να κλείνουμε τα μάτια στην απόγνωση που νιώθουν οι επαγγελματίες του Δήμου Αθηναίων. Το ίδιο χρειάζεται να γίνει και για τις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών. Ο φόρος από 5,30ευρώ/τ.μ. μπορεί άμεσα να μειωθεί στο 5ευρώ/τ.μ.

Το συνολικό κόστος της πρότασής μας για το ΔΑ ανέρχεται στα 12 εκατ. ευρώ και ο προϋπολογισμός του 2022 μπορεί να το αντέξει χωρίς προβλήματα. Βεβαίως γνωρίζουμε τους περιορισμούς που θέτουν οι νόμοι για τη χρήση των ανταποδοτικών τελών και για τον ισοσκελισμένο ισολογισμό τους. Όμως, όπως προαναφέραμε, εδώ και χρόνια οι δαπάνες και τα έργα ανταποδοτικού χαρακτήρα υστερούν κατά πολύ των εσόδων και αυτό επιτρέπει δημοσιονομικά να προβεί ο ΔΑ στη μείωση των τελών για τη πλειοψηφία των συνδημοτών μας. Άλλωστε τα προγραμματισμένα έργα ανταποδοτικών για τα έτη 2022 και 2023 δεν ξεπερνούν τα 20 εκατομμύρια ευρώ αφού το μεγάλο έργο του ηλεκτροφωτισμού έχει ενταχθεί στο ΠΔΕ του ΥΠΕΝ, το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης. Τέλος η αύξηση των δηλωμένων τ.μ. κατά 20% φέρνει επιπλέον έσοδα στον Δήμο Αθηναίων της τάξης των 10εκ. Δίνοντας ακόμα μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων για μέτρα στήριξης.

Απομένει μόνο η πολιτική βούληση της Δημοτικής Αρχής Μπακογιάννη. Η πρόταση που καταθέσαμε είναι σαφής και συγκεκριμένη, κοστολογημένη και κινείται εντός νομικού και δημοσιονομικού πλαισίου. Οι δικαιολογίες ότι δεν αντέχει ο προϋπολογισμός δεν ευσταθούν. Καλούμε τον Δήμαρχο να υιοθετήσει την πρότασή μας.

Κοινή δήλωση Ηλιόπουλου – Γερουλάνου

Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, γίνονται πλέον αντιληπτές με τον πιο άμεσο τρόπο στην πόλη της Αθήνας, μια πόλη ιδιαίτερα ευάλωτη απέναντι σε ακραία φαινόμενα, όπως το φαινόμενο της θερμικής νησίδας, οι καύσωνες, οι πλημμύρες. Η Ανοιχτή Πόλη και άλλες παρατάξεις της αντιπολίτευσης, αλλά και πολλές συλλογικότητες από τις γειτονιές της Αθήνας, έχουν επανειλημμένα θέσει τα ζητήματα προς την δημοτική αρχή: την ανάγκη γενναίας αναβάθμισης της πολιτικής πρασίνου, την ενίσχυση της βιώσιμης κινητικότητας, την προτεραιότητα σε έργα οχύρωσης της πόλης απέναντι στα σχετικά προβλήματα. Οι πρωτοβουλίες και τα αποτελέσματα της διοίκησης του κ. Μπακογιάννη είναι δυστυχώς πενιχρά όταν δεν είναι προς την λάθος κατεύθυνση.

Αντί για απτές αλλαγές πολιτικής, η δημοτική αρχή παρουσίασε στην πρόσφατη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου την επικαιροποίηση της στρατηγικής για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, η οποία είχε ψηφιστεί επί δημαρχίας Καμίνη το 2017. Η ύπαρξη ενός κείμενου στρατηγικής για την επίτευξη μακροπρόθεσμων περιβαλλοντικών στόχων είναι επί της αρχής θεμιτή. Θετικό στοιχείο του κειμένου είναι ότι ενσωματώνει μια αξιόλογη δουλειά τεκμηρίωσης που έχει γίνει τα προηγούμενα χρόνια από τις υπηρεσίες του Δήμου και συνεργαζόμενους επιστημονικούς φορείς.

Δυστυχώς, ωστόσο, πίσω από τους θετικούς κλιματικούς στόχους δεν έχουμε δει ούτε την απαραίτητη βούληση από τη δημοτική αρχή ούτε έναν ρεαλιστικό οδικό χάρτη για την υλοποίηση ή έστω την προσέγγισή τους. Σε τρία ήδη χρόνια διοίκησης του Δήμου Αθηναίων, τα πεπραγμένα δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη. Οι επιδόσεις στις εκτροπές των αστικών απορριμμάτων προς την ανακύκλωση είναι μονοψήφιες, οι περισσότεροι πράσινοι χώροι της πόλης έχουν εικόνα εγκατάλειψης εν μέσω αντιπυρικής περιόδου, κομβικές υπηρεσίες του Δήμου, ανάμεσά τους και η Υπηρεσία Πρασίνου, αγωνίζονται υποστελεχωμένες να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, ενώ πρόσφατα γίναμε μάρτυρες της κακομεταχείρισης των δένδρων της πόλης από τον εργολάβο, η οποία προκάλεσε την παρέμβαση πολιτών, οικολογικών οργανώσεων αλλά και του ΓΕΩΤΕΕ. Κρίσιμα θέματα που επιβάλλουν την τοποθέτηση του Δήμου είναι ηχηρά απόντα. Την ίδια στιγμή που η δημοτική αρχή προσδοκά 100% μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μέχρι το 2050, παραμένει σιωπηλή απέναντι στα σχέδια της Περιφέρειας για δύο μονάδες καύσης απορριμμάτων στην Αττική. Χωρίς να είναι αποκλειστικά δική του αρμοδιότητα, εξάλλου, και χωρίς να διαθέτει εκείνα τα ισχυρά δημόσια εργαλεία, ο Δήμος Αθηναίων θέτει υπερφιλόδοξους στόχους σε τομείς όπως η ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού δυναμικού ή οι μεταφορές. Όσοι χορηγοί και εργολάβοι και αν επιστρατευτούν, είναι δύσκολο να δούμε πώς θα αυξηθούν από 6 μέχρι 20 φορές οι εκτροπές των αστικών απορριμμάτων, ή πώς θα κατασκευαστούν σε πέντε χρόνια 63 χλμ ποδηλατοδρόμων, ιδιαίτερα όταν η ομόφωνα ψηφισμένη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου το 2018 για τη διαμόρφωση δικτύου ποδηλατοδρόμων μένει ανενεργή εδώ και χρόνια.

Το σχέδιο της δημοτικής αρχής προσπαθεί, αντίθετα, να παρουσιάσει ως δήθεν πρώτες του εφαρμογές σπάταλες, αποσπασματικές και αμφιλεγόμενες παρεμβάσεις (όπως στην Πανεπιστημίου), καθώς και σχεδιασμούς που συναντούν αντιστάσεις από τις τοπικές κοινωνίες (Στρέφη, Ακαδημία Πλάτωνα). Εξωραΐζει όμως και “κουμπώνει” εκ των υστέρων στο “πράσινο” σχέδιό της και άλλα υποτιθέμενα “επιτεύγματα”: διαβάζουμε έτσι για κομβικής σημασίας παρέμβαση και για δεκάδες πολύχρωμα φώτα στο σιντριβάνι της Ομόνοιας, για άφθονους κλιματιζόμενους χώρους για τους ευάλωτους, ή για πλήρως εξοπλισμένο καταφύγιο ζώων, σε έναν οιονεί προεκλογικό απολογισμό, συχνά ανακριβή, που περιβάλλεται με το κύρος των κλιματικών στόχων. Είναι αλήθεια το σιντριβάνι και οι προβολείς στην Ομόνοια η απάντηση στην έκταση και την ένταση των προβλημάτων ή στις ανάγκες των παραμελημένων γειτονιών της πόλης, που αντιμετωπίζουν το οξύτερο πρόβλημα με την έλλειψη υποδομών και πρασίνου, καταγράφοντας στις περιόδους ζέστης θερμοκρασίες υψηλότερες κατά 2, 4 έως 8 °C;

Ο κ. Μπακογιάννης επικαλείται, τέλος, ότι έχει γίνει εκτεταμένη διαβούλευση. Ούτε όμως οι πλατφόρμες, ούτε κάποιες ολιγομελείς συναντήσεις και ερωτηματολόγια μπορούν να υποκαταστήσουν τη διαρκή αλληλεπίδραση με τις γειτονιές, μέσα από συμμετοχικές δημοκρατικές διαδικασίες. Η δημοτική αρχή δεν έχει παρουσιάσει καλές επιδόσεις σε αυτόν τον τομέα, όπως φαίνεται και από τη συνεχιζόμενη υποβάθμιση του ρόλου και των δυνατοτήτων των Δημοτικών Κοινοτήτων.

Η Ανοιχτή Πόλη απείχε από την ψήφιση μιας στρατηγικής που έχει φιλόδοξους στόχους αλλά, ελλείψει ουσιαστικής βούλησης και οδικού χάρτη εφαρμογής, καμία εγγύηση υλοποίησης. Θα συνεχίσουμε να υπενθυμίζουμε στην δημοτική αρχή την πραγματικότητα της πόλης και να θέτουμε με συγκεκριμένες προτάσεις τα θέματα της κλιματικής αλλαγής ως διαρκή προτεραιότητα του Δήμου.