Ο λόφος του Στρέφη, ένας πανέμορφος χώρος πρασίνου, βουλιάζει στην εγκατάλειψη, ακολουθώντας τη μοίρα διαρκούς υποβάθμισης της ευρύτερης περιοχής των Εξαρχείων. Γεμάτος με σκουπίδια και ξερά χόρτα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο πυρκαγιάς, ιδιαίτερα τώρα που οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν. Χωρίς τον κατάλληλο φωτισμό και τις απαραίτητες υποδομές, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια από τους κατοίκους, αφαιρώντας μια από τις ελάχιστες διεξόδους τους προς έναν ελεύθερο χώρο αναψυχής. Με πολλά δέντρα που έχουν ξεραθεί και δεν αντικαθίστανται, η εικόνα του μπορεί να χαρακτηριστεί θλιβερή.
Η διαχρονική εγκατάλειψη του λόφου από τις Δημοτικές Αρχές πρέπει να σταματήσει τώρα. Ζητάμε από τη Δημοτική Αρχή να κάνει ότι χρειάζεται για να γίνει ο λόφος Στρέφη πραγματικά επισκέψιμος για τους κατοίκους της πόλης. Για την Ανοιχτή Πόλη, οι ελεύθεροι δημόσιοι χώροι και το πράσινο δεν είναι θέατρα αστυνομικών επιχειρήσεων, σαν αυτές που ζήσαμε τελευταία στις πλατείες της πόλης. Αντίθετα, η απόδοσή τους στους κατοίκους είναι προϋπόθεση για να νιώσουν αυτοί ουσιαστικά ασφαλείς σε ζωντανές γειτονιές.
Στο δημοτικό συμβούλιο της 18ης Μαΐου, η Ανοιχτή Πόλη έθεσε τα παρακάτω ζητήματα:
• Καταθέσαμε μια ολοκληρωμένη σειρά προτάσεων για τη στήριξη των καλλιτεχνών και των εργαζόμενων στον πολιτισμό. Οι προτάσεις μας αξιοποιούν τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή του ο Δήμος Αθηναίων (Τεχνόπολις, 984, ανοιχτοί χώροι), με στόχο να στηριχθούν έμπρακτα οι δημιουργοί πολιτισμού και να εξασφαλισθεί για τους δημότες η ασφαλής πρόσβαση στην τέχνη και στον πολιτισμό, ενώ η υλοποίησή τους θα έχει πολλαπλό όφελος και για τον ίδιο τον Δήμο, αυξάνοντας το πολιτιστικό του αποτύπωμα στη ζωή της πόλης. Η πρότασή μας για έκτακτη συζήτηση του θέματος στη σημερινή συνεδρίαση δεν έγινε δεκτή, το Δημοτικό Συμβούλιο όμως θα πρέπει να συζητήσει, και κυρίως να δράσει, για τη στήριξη του πολιτισμού το συντομότερο δυνατόν.
• Ο κ. Μπακογιάννης απολογήθηκε για τον επικοινωνιακό συγχρωτισμό στη γιορτή παράδοσης της νέας πλατείας Ομονοίας. Μιας πλατείας με πολύ πλακάκι, αλλά χωρίς παγκάκι, που εισάγει ένα προβληματικό μοντέλο παρεμβάσεων στην πόλη, με μη εκλεγμένους ιδιώτες-χορηγούς σε ρόλο σχεδιαστών του δημόσιου χώρου. Ο κ. Μπακογιάννης δεν απολογήθηκε ωστόσο για την καταστολή στην πλατεία Αγ. Γεωργίου στην Κυψέλη, όπου οι δημοτικές υπηρεσίες συνεπικούρησαν τις αστυνομικές δυνάμεις σε μια επίδειξη αυταρχισμού απέναντι στους κατοίκους. Η άνιση όμως μεταχείριση των πολιτών σίγουρα δεν βοηθά την εμπέδωση αισθήματος ασφάλειας ανάμεσα στους δημότες.
• Η επέκταση του χώρου των τραπεζοκαθισμάτων δεν είναι η πανάκεια για τη στήριξη της εστίασης και της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Οι υγειονομικές συνθήκες των ημερών καθιστούν ιδιαίτερα αναγκαίο το σεβασμό στο δημόσιο χώρο και την εξασφάλιση της απρόσκοπτης κινητικότητας των πολιτών. Η σχετική υπουργική τροπολογία βρίθει αντιφάσεων και ασαφειών που παρέχουν ιδανικό έδαφος για αδιαφανείς συναλλαγές και εξυπηρετήσεις, ενώ αντιμετωπίζει το δημόσιο χώρο ως άθροισμα διαδρόμων διέλευσης, παρά ως το πολυλειτουργικό περιβάλλον που είναι. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΕΕ, 90.000 εργαζόμενοι βρίσκονται σε καθεστώς επισφάλειας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της πόλης. Η στήριξη της επιχειρηματικότητας στην Αθήνα προϋποθέτει τη συνδρομή της κρατικής διοίκησης με ένα ποσό της τάξης των 50 εκ. ευρώ που θα επιτρέψει τη μη επιστρεπτέα ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και μια ευέλικτη πολιτική απαλλαγής δημοτικών τελών, σε συνάρτηση με τη δυνατότητα ή μη επέκτασης κάποιου καταστήματος. Η δημοτική αρχή οφείλει να πιέσει την κεντρική διοίκηση προς αυτήν την κατεύθυνση, η οποία άλλωστε ακολουθείται και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
• Η Ανοιχτή Πόλη συμμετείχε στην πρόσφατη κινητοποίηση των κατοίκων της Πέμπτης Κοινότητας που απαίτησαν άμεσες ενέργειες για τη διάσωση της Βίλας Κλωναρίδη και για την προστασία και αξιοποίηση των ιστορικών διατηρητέων της περιοχής τους. Στο Κοινοτικό Συμβούλιο ζητήσαμε και πετύχαμε να παρθεί ομόφωνη απόφαση που καλεί τη δημοτική αρχή, αφού πάρει άμεσα μέτρα προστασίας και καθαρισμού της Βίλας, να προχωρήσει στην υλοποίηση των αποφάσεων για την αποκατάσταση και αναπαλαίωσή της, με αξιοποίηση των ήδη δεσμευμένων χρημάτων. Καλούμε τη δημοτική αρχή να κινηθεί με γοργά βήματα στην κατεύθυνση αυτής της απόφασης.
• Ζητήσαμε από τη δημοτική αρχή ενημέρωση για τον προγραμματισμό των απαλλοτριώσεων που εδώ και αρκετό καιρό έχουν “παγώσει”. Οι γειτονιές της Αθήνας έχουν μεγάλη ανάγκη για δημόσια προσβάσιμους χώρους, ακόμα περισσότερο αυτές τις μέρες της υγειονομικής εγρήγορσης. Τα απαραίτητα κονδύλια πρέπει να διασφαλιστούν και οι διαδικασίες να επιταχυνθούν. Παράλληλα, πρέπει επιτέλους να δρομολογηθεί η ικανοποίηση ώριμων αιτημάτων των κατοίκων της πόλης για τη διεκδίκηση και αξιοποίηση χώρων στις γειτονιές τους – όπως η πρώην “Θερμίδα” πλάι στο πάρκο Βασίλης Αυλωνίτης ή το κτήμα Πάτμου και Καραβία στην Πέμπτη Κοινότητα.
• Ζητήσαμε ενημέρωση για την πορεία των ενεργειών μεταστέγασης του Καλλιτεχνικού Σχολείου Αθήνας, η οποία έχει ήδη αποφασιστεί με προηγούμενη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Οι συνθήκες της υγειονομικής κρίσης καθιστούν την ανάγκη επίσπευσης των εργασιών επείγουσα. Η δημοτική αρχή εμφανίζεται γρήγορη και αποτελεσματική εκεί που ευνοείται η επικοινωνιακή πολιτική της, φαίνεται όμως νωθρή απέναντι σε ουσιαστικές και επείγουσες ανάγκες της πόλης, όπως είναι αυτή για ένα ασφαλές και λειτουργικό Καλλιτεχνικό Σχολείο.
• Ζητήσαμε να πάρει θέση η δημοτική αρχή απέναντι στις διατάξεις του άρθρου 99 του πρόσφατου νομοσχεδίου για το περιβάλλον, οι οποίες αποσύρθηκαν εν μέρει, με την υπόσχεση όμως από τον Υπουργό να επανέλθουν. Πρόκειται για διατάξεις που αν εφαρμοστούν οδηγούν στην ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη σε ζώνες γενικής κατοικίας, εντείνοντας το πρόβλημα στέγης που αντιμετωπίζει η πόλη. Η Ανοιχτή Πόλη έχει επίσης επισημάνει την ανάγκη για ρύθμιση της βραχυχρόνιας μίσθωσης, με σκοπό την άμβλυνση των πιέσεων που ασκούνται στην κατοικία από το ισχύον καθεστώς, και αναμένει από τη δημοτική αρχή να τοποθετηθεί σχετικά.
Η Ανοιχτή Πόλη προτείνει μια σειρά δράσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας και της οικονομικής ύφεσης στο δήμο Αθηναίων όσον αφορά το χώρο του σύγχρονου πολιτισμού.
Ο πολιτισμός αποτελεί την κατεξοχήν ταυτότητα μιας πόλης και ταυτοχρόνως γίνεται πόλος έλξης για τους επισκέπτες της και σημείο συνάντησης, συνύπαρξης και αλληλεπίδρασης μεταξύ των κατοίκων της. Η Αθήνα, προικισμένη με τα πλούσια και μοναδικά ίχνη του παρελθόντος της, είναι επίσης μια ζωντανή πόλη όσον αφορά τον σύγχρονο πολιτισμό και την καλλιτεχνική δημιουργία σε όλες τις μορφές και τις εκφάνσεις της. Εδώ συγκεντρώνεται άλλωστε και το μεγαλύτερο ίσως μέρος του καλλιτεχνικού δυναμικού της χώρας. Είναι επίσης ο πολιτισμός μια ιδιαίτερα δυναμική οικονομική δραστηριότητα που συμβάλλει σημαντικά στην οικονομία της χώρας. Πλάι στους καλλιτέχνες, αναπτύσσονται πολλά άλλα επαγγέλματα, άνθρωποι που ζουν από την οργάνωση, την υλικοτεχνική υποστήριξη, την επικοινωνία κτλ. των πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Η παρούσα υγειονομική κρίση έπληξε στον μέγιστο βαθμό το χώρο αυτό, αφού το lockdown εφαρμόστηκε καθολικά σε όλους τους χώρους πολιτισμού, και ακόμη και σήμερα που προσπαθούμε δειλά δειλά να επανέλθουμε στην κανονικότητα, οι υγειονομικοί κανόνες, αναγκαίοι για την ασφάλεια όλων μας, είτε απαγορεύουν είτε θέτουν αυστηρές προϋποθέσεις για τις πολιτιστικές δραστηριότητες. Η οικονομική ύφεση που θα ακολουθήσει θα πλήξει επίσης σε μεγάλο βαθμό ένα χώρο που δοκιμάστηκε σκληρά το προηγούμενο διάστημα της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων και μόλις τώρα ξανάρχιζε να στέκεται στα πόδια του. Όλοι οι μεγάλοι δήμοι, στην Ευρώπη και αλλού, ανακοίνωσαν από την πρώτη στιγμή μέτρα για τη στήριξη του σύγχρονου πολιτισμού, έτσι ώστε να υποστηριχθούν οι πολλοί εργαζόμενοι και επιχειρήσεις του κλάδου, αλλά και να διατηρηθούν ζωντανές οι ίδιες οι πόλεις τους.
Τις τελευταίες εβδομάδες οι καλλιτέχνες και οι εργαζόμενοι στο χώρο του πολιτισμού της χώρας μας διεκδικούν με δυνατή φωνή τα δικαιώματά τους τόσο όσον αφορά τη στήριξή τους στην παρούσα περίοδο, όσο και την οργανωμένη επαναφορά του χώρου του πολιτισμού και της δημιουργίας στην κανονική λειτουργία του. Η Ανοιχτή Πόλη παίρνει την πρωτοβουλία και καταθέτει μια ολοκληρωμένη σειρά προτάσεων για τη στήριξη των καλλιτεχνών και των εργαζόμενων στον πολιτισμό, ζητώντας ΜΙΑ ΛΕΥΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΤΕΙ Η ΜΑΥΡΗ ΧΡΟΝΙΑ. Προτάσεων αρκετά αναλυτικών αλλά και ενδεικτικών για τις δυνατότητες που έχει μια δημοτική αρχή να στηρίξει έμπρακτα τους δημιουργούς πολιτισμού αλλά και να εξασφαλίσει στους δημότες της με ασφάλεια την πρόσβαση στην τέχνη και στον πολιτισμό. Η υλοποίησή τους θα έχει πολλαπλό όφελος για τον ίδιο τον Δήμο, αυξάνοντας και το δικό του πολιτιστικό αποτύπωμα στη ζωή της πόλης.
Μια ζωντανή και ασφαλής πολιτιστική χρονιά για όλες τις τέχνες υπό την αιγίδα του Δήμου της Αθήνας
1. Η Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων, με τους μοναδικούς και μεγάλους χώρους της, να ανοίξει όλους τους χώρους της, εσωτερικούς και εξωτερικούς, χωρίς ή με συμβολική χρέωση, η οποία θα καλύπτει τα λειτουργικά έξοδα, σε πολιτιστικές εκδηλώσεις κάθε μορφής μέχρι 31/12/20. Ιδιαίτερη έμφαση να δοθεί στις συναυλίες, τις θεατρικές παραγωγές, τις παραστάσεις χορού και τις ομαδικές εκθέσεις εικαστικών τεχνών, αλλά και στο κουκλοθέατρο, τις παραστάσεις καραγκιόζη, τις εκδηλώσεις για παιδιά.
2. Αγορά παραστάσεων θεάτρου και χορού, συναυλιών και παρουσίασή τους σε χώρους του Δήμου Αθηναίων (κλειστά και ανοιχτά θέατρα ή άλλους δημόσιους χώρους που θα επιτρέπουν την τήρηση των αποστάσεων και των κανόνων ασφαλείας).
3. Ανοιχτή πρόσκληση σε καλλιτεχνικές ομάδες και δημιουργούς για την παραγωγή έργων που είτε θα παρουσιαστούν σε κοινό προσαρμοσμένα στις παρούσες υγειονομικές συνθήκες, για τα οποία να αξιοποιηθούν τόσο οι χώροι πολιτισμού του Δήμου (Τεχνόπολη, Ολύμπια, Πινακοθήκες, υπαίθρια θέατρα, δημοτικοί κινηματογράφοι) όσο και οι υπαίθριοι χώροι του Δήμου της Αθήνας (πάρκα, πεζόδρομοι, πλατείες, parking Θεάτρου Λυκαβηττού, κλπ) καθώς και αρχαιολογικοί χώροι σε συνεννόηση με το Υπουργείο Πολιτισμού, χώροι που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν την πραγματοποίηση ζωντανών θεαμάτων με συμμετοχή κοινού και σεβασμό των υγειονομικών κανόνων. Ένα ανοιχτό φεστιβάλ δρόμου με νέους καλλιτέχνες που θα παρουσιάζουν τις δουλειές τους στις γειτονιές της Αθήνας ή ένα φεστιβάλ «θεάτρου τσέπης» σε κάποιο χώρο του Δήμου θα μπορούσε να προκύψει από τις προτάσεις αυτές.
Ο Δήμος να αναλάβει μέρος ή το σύνολο του κόστους των παραγωγών ως χορηγός.
4. Ανοιχτή πρόσκληση για την παραγωγή ραδιοφωνικών ή άλλων ψηφιακών έργων, που θα απευθύνονται σε κινηματογραφιστές, δημιουργούς animation, εικαστικούς καλλιτέχνες, μουσικούς κ.ά., με στόχο τη σύγχρονη ή ασύγχρονη παρακολούθησή τους από το κοινό. Η Ανοιχτή Πόλη αναγνωρίζει εδώ μια μεγάλη ευκαιρία για το δημοτικό ραδιόφωνο του 9,84 ώστε να ανοιχτεί περισσότερο στον χώρο των τεχνών και των καλλιτεχνών προσφέροντάς τους παράλληλα την αναγκαία στήριξη, οργανώνοντας π.χ. σκηνοθετημένες αναγνώσεις κειμένων από ηθοποιούς (με αμοιβή όλων των συντελεστών), παραγγέλνοντας μουσικά έργα σε νέους συνθέτες ή ακόμη και διοργανώνοντας ένα ραδιοφωνικό/διαδικτυακό μουσικό φεστιβάλ.
Θεωρούμε αναγκαίο για όλα τα παραπάνω να δημιουργηθεί αφενός μια καλλιτεχνική επιτροπή του Δήμου που θα κάνει την επιλογή μεταξύ των προτάσεων, αλλά και να υπάρξει συνεργασία των πολιτιστικών οργανισμών του Δήμου τόσο με τους πολιτιστικούς συλλόγους των επτά κοινοτήτων όσο και με δρώντες του πεδίου (διοργανωτές συναυλιών, θεατρικούς παραγωγούς, το Φεστιβάλ Αθηνών κτλ.).
Εμπλουτισμός των συλλογών του Δήμου με παράλληλη στήριξη καλλιτεχνών και μικρών επιχειρήσεων
1. Αγορά βιβλίων (από τα μικρά ποιοτικά βιβλιοπωλεία της πόλης) για τον εμπλουτισμό του καταλόγου των δημοτικών βιβλιοθηκών, επανενεργοποίηση της Κινητής Βιβλιοθήκης (που λειτούργησε κατά τη διάρκεια της «Αθήνας Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου») και δημιουργία ενός τουλάχιστον παραρτήματος της Δημοτικής Βιβλιοθήκης σε μία από τις κοινότητες. (Προϋπολογισμός για την αγορά βιβλίων: 150.000 ευρώ)
2. Δημιουργία ειδικού λογαριασμού για την αγορά έργων κυρίως νέων ή/και καταξιωμένων εικαστικών καλλιτεχνών (πίνακες ζωγραφικής, έργα γλυπτικής, video art, φωτογραφία) με στόχο τον εμπλουτισμό της Δημοτικής Πινακοθήκης (που για χρόνια δεν προχωρά σε αγορές νέων έργων), αλλά και την ενίσχυση της αγοράς τέχνης. (Κόστος: 300.000 ευρώ σε βάθος τριετίας)
Στήριξη των μικρών πολιτιστικών επιχειρήσεων (βιβλιοπωλείων και κινηματογραφικών αιθουσών)
1. Στήριξη των κινηματογραφικών αιθουσών της Αθήνας, των 17 θερινών και των 18 χειμερινών (μέχρι δύο αίθουσες προβολής), με απαλλαγή από τα δημοτικά τέλη μέχρι 31/12/20.
2. Στήριξη των μικρών ανεξάρτητων βιβλιοπωλείων (περίπου 100) με μόνιμη απαλλαγή από τα δημοτικά τέλη και δημιουργία ενός δικτύου μικρών ποιοτικών βιβλιοπωλείων της Αθήνας.
Αναπτυξιακά μέτρα για το χώρο του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας
1. Χρέωση με το συμβολικό ποσό 300 ευρώ, για τη χρήση όλων των δημόσιων εξωτερικών και εσωτερικών χώρων που ανήκουν στο Δήμο για γυρίσματα οπτικοακουστικών προϊόντων.
2. Αξιοποίηση τόσο της αναπτυξιακής εταιρείας του Δήμου (ΕΑΤΑ) όσο και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων (ΠΔΕ, ΕΣΠΑ κτλ.) για τη δανειοδότηση με εγγυοδοσία και χαμηλό επιτόκιο των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων του χώρου του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας, ώστε να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες της παρούσας περιόδου αλλά και να προχωρήσουν σε εκσυγχρονισμό και αναβάθμιση της λειτουργίας τους.
Η δημοτική αρχή κατέθεσε στο δημοτικό συμβούλιο (11/5) το σχέδιό της για κυκλοφοριακές παρεμβάσεις στο κέντρο της πόλης, χωρίς να έχει προηγηθεί διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς, χωρίς να έχουν την όποια ενημέρωση οι γειτονιές και τα κοινοτικά συμβούλια, και με ενημέρωση των παρατάξεων κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή. Για το λόγο αυτό, η Ανοιχτή Πόλη ζήτησε την ολιγοήμερη αναβολή της συνεδρίασης, χωρίς να γίνει δεκτό.
Παρά τα θετικά στοιχεία, η αποσπασματικότητα των προτεινόμενων ρυθμίσεων, η απουσία κοστολόγησης και το γεγονός ότι δεν είναι ορατή η ένταξή τους σε ένα ευρύτερο σχέδιο που να λαμβάνει υπόψη τη σχέση του ιστορικού κέντρου με την υπόλοιπη πόλη μας καθιστούν επιφυλακτικούς. Η βιωσιμότητα των προτεινόμενων παρεμβάσεων εξαρτάται από το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο για το Δήμο Αθηναίων, το οποίο είναι κρίσιμο να αποτυπώνει μια ολιστική διαχείριση των χρήσεων γης στην Αθήνα, χωρίς τουριστική μονοκαλλιέργεια, φιλικό στην κατοικία και το λιανεμπόριο, με έμφαση στις μεικτές χρήσεις.
Η Ανοιχτή Πόλη έχει στον πυρήνα του προγράμματός της την ανάγκη για διεύρυνση του δημόσιου χώρου. Η ανάγκη αυτή δεν περιορίζεται στο κέντρο της πόλης, αλλά αγκαλιάζει όλα τα διαμερίσματά της. Το Βότρυς στην Τέταρτη Κοινότητα, η πρώην “Θερμίδα” πλάι στο πάρκο Βασίλης Αυλωνίτης και το κτήμα Πάτμου και Καραβία στην Πέμπτη, τα αναξιοποίητα ακίνητα των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, οι εκκρεμότητες με την ΚΤΥΠ ΑΕ: ώριμα αιτήματα διεκδίκησης δημόσιων χώρων που εδώ και καιρό εκκρεμούν πρέπει να προσδιορίσουν τις προτεραιότητες του Δήμου Αθηναίων στο αμέσως επόμενο διάστημα. Οι ρυθμίσεις στο ιστορικό κέντρο θα μείνουν αδύναμες αν δεν υποστηριχτούν από παρεμβάσεις στην Πατησίων, στην Τοσίτσα ή στα Προσφυγικά. Θα πρέπει επίσης να δεσμευτεί η δημοτική αρχή για κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τη φυσιογνωμία του κέντρου της πόλης, όπως η κατασκευή δεκαόροφου ξενοδοχείου απέναντι από το Μουσείο, ή οι προβλέψεις του άρθρου 99 του πρόσφατου νομοσχεδίου για το περιβάλλον, οι οποίες θα επανέλθουν σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό.
Η Ανοιχτή Πόλη θα παρακολουθήσει από κοντά την υλοποίηση των ρυθμίσεων, διεκδικώντας περισσότερο ελεύθερο δημόσιο χώρο για όλες τις γειτονιές της πόλης και επιδιώκοντας τη διεύρυνση της συμμετοχής των δημοτών σε αποφάσεις που αφορούν την καθημερινότητά τους.
Στις συνθήκες της υπό εξέλιξη πανδημίας, μετά την άρση των περιορισμών μετακίνησης, είναι αυτονόητο ότι οι δημότες που βγαίνουν ξανά από τα σπίτια τους έχουν αυξημένες ανάγκες πρόσβασης σε ελεύθερο δημόσιο χώρο. Γι’ αυτόν το λόγο, προκαλούν εντύπωση δημοσιεύματα που θέλουν την κυβέρνηση να προχωρεί σε σχέδιο αποκλεισμού πλατειών και άλλων δημόσιων κοινόχρηστων χώρων. Μια τέτοια κίνηση δαιμονοποιεί ανορθολογικά τους δημόσιους χώρους, ακριβώς τη στιγμή που η πρόσβαση σε αυτούς αποκτά κρίσιμη σημασία για τη βόλτα, την άσκηση, τον περίπατο και την ασφαλή συνεύρεση των δημοτών! Αντίστοιχα ανησυχητικές είναι οι επιλεκτικές επιθέσεις της κυβέρνησης – λεκτικές ή και κατασταλτικού χαρακτήρα – σε συναθροίσεις, με κριτήριο το αν έχουν ή όχι περιεχόμενο κριτικής προς τις επιλογές της.
Η πανδημία μας υπενθυμίζει την αξία του δημόσιου χώρου, η οποία κατά κανόνα υποβαθμίζεται από τις κυρίαρχες πολιτικές, όπως δυστυχώς έδειξε και το τελευταίο αντί-περιβαλλοντικό νομοσχέδιο. Όπως και πριν την κρίση του κορωνοϊού, έτσι και σήμερα χρειαζόμαστε περισσότερο και όχι λιγότερο δημόσιο χώρο. Το γεγονός ότι οι πολίτες σήμερα επαναπροσεγγίζουν τις πλατείες και τα πάρκα είναι κάτι που οφείλουμε να στηρίξουμε και όχι να καταστείλουμε. Για την Ανοιχτή Πόλη, η φάση αυτή είναι κρίσιμη και πρέπει οπωσδήποτε να αποφύγουμε την αναζωπύρωση της πανδημίας. Γι’ αυτό και χρειάζονται παρεμβάσεις που θα σέβονται τις αρχές της βιώσιμης κινητικότητας και που θα αναγνωρίζουν τις αυξημένες απαιτήσεις ελεύθερου κοινόχρηστου χώρου στις σημερινές συνθήκες.
Τη Δευτέρα (4/5) η Ανοιχτή Πόλη έδωσε το παρόν, τηρώντας όλα τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης, στη μεγάλη συγκέντρωση των περιβαλλοντικών οργανώσεων που απαίτησαν την απόσυρση του νομοσχεδίου “Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας”, με το οποίο η κυβέρνηση προτάσσει την εξυπηρέτηση του ιδιωτικού συμφέροντος σε βάρος της βιώσιμης ανάπτυξης της χώρας. Λίγο νωρίτερα, η κυβέρνηση είχε αποσύρει τις διατάξεις του άρθρου 99 που αφορούσαν παρεμβάσεις στο κέντρο της Αθήνας, μπροστά στην πιθανότητα το έκτακτο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων που είχε ζητήσει η Ανοιχτή Πόλη να έπαιρνε αρνητική θέση απέναντι σε ρυθμίσεις που οδηγούσαν σε ανεξέλεγκτη τουριστικοποίηση και ακόμα μεγαλύτερες πιέσεις για την κατοικία στο κέντρο της Αθήνας.
Η δήλωση ωστόσο του Υπουργού για επαναφορά των συγκεκριμένων ρυθμίσεων δεν μας αφήνει να εφησυχάσουμε με αυτήν την πρώτη νίκη. Ούτε βέβαια και η αναμενόμενη τελική ψήφιση του αντιπεριβαλλοντικού νομοσχεδίου σημαίνει το τέλος των κινητοποιήσεών μας. Αντίθετα, η αποφασιστικότητά μας ενισχύεται. Μένουμε ενεργοί και αντιστεκόμαστε σε σχεδιασμούς που υπονομεύουν το περιβάλλον και τις ζωές μας.
Στη χτεσινή (13/4), μέσω τηλεδιάσκεψης, 8η συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου της 13ης Απριλίου 2020, η Ανοιχτή Πόλη έθεσε τα παρακάτω ζητήματα:
Η απώλεια του Περικλή Κοροβέση, ο οποίος είχε υπάρξει και δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων, είναι δυσαναπλήρωτη για τον δημοκρατικό κόσμο της χώρας. Ο Δήμος Αθηναίων θα πρέπει να τον τιμήσει ανάλογα, αμέσως μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν.
Η αδράνεια του Δήμου Αθηναίων σε σχέση με το Γηροκομείο Αθηνών δεν μπορεί να συνεχίζεται, τη στιγμή μάλιστα που το ίδρυμα αδυνατεί να ανταποκριθεί σε αυτονόητες υποχρεώσεις του απέναντι στους φιλοξενούμενους ηλικιωμένους, αλλά και στους εργαζομένους του. Η δημοτική αρχή πρέπει να αναλάβει την ευθύνη της με ορισμό μεταβατικής διοίκησης, διενέργεια αρχαιρεσιών για εκλογή αιρετής διοίκησης και αναβάθμιση της δημοτικής Επιτροπής Φιλανθρωπικών Ιδρυμάτων. Ιδιαίτερα στο πλαίσιο της υγειονομικής κρίσης, ο Δήμος Αθηναίων οφείλει να εξασφαλίσει την κάλυψη των έκτακτων αναγκών που προκύπτουν.
Σχετικά με τη δημόσια επιδότηση ανέγερσης πολυόροφου ξενοδοχείου στην περιοχή της Ακρόπολης, καταθέσαμε στο δημοτικό συμβούλιο πρόταση ψηφίσματος, με το οποίο καλούμε τη δημοτική αρχή, σε συνεργασία και διαβούλευση με τις πρωτοβουλίες των κατοίκων, να διεκδικήσει ένα νέο προστατευτικό πλαίσιο για την περιοχή, όπως άλλωστε ορίζουν και οι αποφάσεις του ΣΤΕ. Συγκεκριμένα, ζητάμε την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, όπως ο Νόμος ορίζει, για τον καθορισμό των χρήσεων γης, των όρων δόμησης και των επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων εντός του αναοριοθετημένου αρχαιολογικού χώρου της πόλης των Αθηνών, ώστε να διασφαλίζεται αφενός η προστασία των μνημείων και αφετέρου η απρόσκοπτη λειτουργία της πόλης.
Η Ανοιχτή Πόλη από την αρχή της υγειονομικής κρίσης τονίζει την ανάγκη να σταθεί ο Δήμος Αθηναίων στο πλευρό των πιο ευάλωτων. Η δημιουργία του Πολυδύναμου Κέντρου Αστέγων είναι ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση και η Ανοιχτή Πόλη θα συμβάλει με τις δυνάμεις της στην καλύτερη δυνατή λειτουργία του. Ήδη συγκεντρώνουμε προσφορές για τη δημιουργία βιβλιοθήκης εντός του χώρου της δομής. Το Δ.Σ. του ΚΥΑΔΑ πρέπει να διατηρήσει το συντονιστικό ρόλο της λειτουργίας του κέντρου, ενώ προτείναμε αυτή να παρακολουθείται από διαπαραταξιακή επιτροπή, ώστε να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή όλων των πολιτικών δυνάμεων του Δήμου. Μένουν ωστόσο πολλά ακόμα να γίνουν. Οι δράσεις στο δρόμο (street work) πρέπει να συνεχιστούν και να ενισχυθούν, ενώ καλούμε τη δημοτική αρχή να χρησιμοποιήσει τις δυνατότητες αξιοποίησης κτηριακού αποθέματος στην ίδια κατεύθυνση, έτσι ώστε να εξασφαλίσουμε ότι θα υπάρχει χώρος για όσους έχουν ανάγκη – ότι τελικά κανένας άστεγος δεν θα μείνει στο δρόμο. Για το σκοπό αυτό, επισημάναμε τις δυνατότητες που είχαν δημιουργηθεί από το πρόγραμμα του Υπουργείου Εργασίας για τα αναξιοποίητα κενά κτήρια στο κέντρο της πόλης που ανήκουν σε φορείς κοινωνικής ασφάλισης.
Ζητήσαμε από τη δημοτική αρχή να προσκομίσει ενώπιον του δημοτικού συμβουλίου τους όρους σύστασης και λειτουργίας του φορέα «Εθνικός Κήπος – Μητροπολιτικό Πράσινο Α.Ε.». Η Ανοιχτή Πόλη δεν θα παρακολουθήσει απαθής την παράδοση στην ιδιωτικοοικονομικού τύπου διαχείριση ενός αρχαιολογικού χώρου και ενός ιστορικού μνημείου της πόλης. Οι φορείς διαχείρισης τόσο σημαντικών χώρων της πόλης πρέπει να λειτουργούν προς όφελος του δημόσιου συμφέροντος και όχι ως κελύφη προνομιακής εξυπηρέτησης επιχειρηματικών συμφερόντων.
Η Δημοτική Αρχή, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής, οφείλει να σχεδιάσει ένα πρόγραμμα που θα αξιοποιήσει τη δυνατότητα παροχής των σχολικών γευμάτων, χρησιμοποιώντας και τις υποδομές του Δημοτικού Βρεφοκομείου. Ειδικά αυτές τις μέρες, δεν έχουμε την πολυτέλεια να μην εκμεταλλευτούμε αυτήν τη δυνατότητα, έστω και για τον περιορισμένο αριθμό των 10.000 γευμάτων, στα οποία μειώθηκε από την αρχή της χρονιάς η δυναμικότητα του προγράμματος των σχολικών γευμάτων.
Η Ανοιχτή Πόλη ήδη έχει θέσει το ζήτημα της αύξησης των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας κατά τις μέρες της πανδημίας. Ο Δήμος Αθηναίων θα πρέπει να εξασφαλίσει την πρόσβαση κάθε θύματος ενδοοικογενειακής και σεξιστικής βίας, αλλά και σεξουαλικής εκμετάλλευσης, στις δομές φιλοξενίας του, φροντίζοντας αυτές να πληρούν τις απαραίτητες υγειονομικές προϋποθέσεις και να είναι επαρκώς και κατάλληλα στελεχωμένες. Θα πρέπει επίσης να οριστούν ασφαλείς τρόποι επικοινωνίας των θυμάτων με τις δομές υποστήριξης, μέσω sms ή άλλων συστημάτων συναγερμού. Θα πρέπει τέλος να συσταθεί επιτέλους η Δημοτική Επιτροπή Ισότητας, όπως προβλέπεται από το νόμο και ήδη σε προηγούμενες συνεδριάσεις έχει εισηγηθεί η Ανοιχτή Πόλη.
Με απορία και έκπληξη πληροφορηθήκαμε ότι το Υπουργείο Ανάπτυξης εξέδωσε απόφαση εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού με την οποία επιδοτεί την εταιρεία VASACO AΕΚΕ με 3,37 εκατομμύρια ευρώ για την ανέγερση πολυτελούς ξενοδοχείου 299 κλινών στην οδό Μισαραλιώτου 9-11 στην περιοχή της Ακρόπολης.
Το πρόβλημα είναι ότι για το εν λόγω ξενοδοχείο δεν υπάρχει καμία έγκυρη διοικητική πράξη, καθώς οι σχετικές προεγκρίσεις της οικοδομικής άδειας είχαν ανακληθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και ακυρωθεί οριστικά από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, υπό την προεδρία μάλιστα της σημερινής Προέδρου της Δημοκρατίας, κας Αικ. Σακελλαροπούλου, η οποία είχε καλέσει την Πολιτεία να μεριμνήσει για τη θέσπιση ειδικών όρων δόμησης και χρήσεων γης για την προστασία “του σημαντικότερου μνημείου του κλασικού πολιτισμού”.
Η Ανοιχτή Πόλη έχει παρακολουθήσει το θέμα από την αρχή και έχει συμβάλει καθοριστικά, και με ερωτήσεις στο ΔΣ, για να αποτραπεί αυτή η καταστροφή. Ζητάμε απαντήσεις στα εξής ερωτήματα:
• Πώς έχει εκτιμηθεί το κόστος επένδυσης για την ξενοδοχειακή μονάδα στα 11,2 εκατ. ευρώ, από τη στιγμή που οι όροι δόμησης και οι χρήσεις γης για την περιοχή βρίσκονται σε αναστολή ισχύος μέχρι τον Μάιο 2020;
• Με ποια λογική θα επιδοτηθεί με δημόσιο χρήμα μια επένδυση με τέτοιο βεβαρημένο ιστορικό;
• Θα ορίσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος ένα πλαίσιο προστατευτικών όρων για την περιοχή της Ακρόπολης που αποτελεί παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά και τοπόσημο για την πόλη των Αθηνών, όπως ορίζει η απόφαση του ΣτΕ και η κοινή λογική, και μάλιστα με Προεδρικό Διάταγμα όπως προβλέπεται;
• Θα συμμορφωθεί το Υπουργείο Πολιτισμού με την απόφαση του ΣτΕ να προστατευθούν τα μνημεία και η φυσιογνωμία της ευρύτερης περιοχής;
Πέρα από τις ερωτήσεις προς τις αρμόδιες υπηρεσίες του κεντρικού κράτους καλούμε την Δημοτική Αρχή να δεσμευτεί ότι θα αναλάβει κάθε νόμιμη ενέργεια για την διασφάλιση της ήπιας χωροταξικής και πολεοδομικής ανάπτυξης με όρους προστασίας και προσβασιμότητας της περιοχής πέριξ του αρχαιολογικού χώρου της Ακροπόλεως.
• Σκοπεύει ο Δήμος Αθηναίων να επικαιροποιήσει τις πολεοδομικές μελέτες που έχει στη διάθεσή του για την περιοχή Μακρυγιάννη-Ακρόπολη;
• Η «Ανοιχτή Πόλη» ανταποκρίθηκε θετικά στη πρόσκληση για σύγκληση σήμερα έκτακτου δημοτικού συμβουλίου παρά τις διαφωνίες της με τον τρόπο που γίνονται τα δημοτικά συμβούλια το διάστημα που η πανδημία μας επιβάλλει συγκεκριμένα μέτρα προστασίας. Και ανταποκρίνεται προφανώς θετικά στις πρωτοβουλίες του Δήμου που αφορούν τη στέγαση και την προστασία των πλέον ευάλωτων συμπολιτών μας. Από την πρώτη στιγμή της πανδημίας, εξάλλου, η «Ανοιχτή Πόλη» είχε ζητήσει την άμεση λήψη μέτρων για την προστασία αυτών των ευάλωτων ομάδων συμπολιτών μας, όπως είναι οι άστεγοι και οι ουσιοεξαρτημένοι. Στηρίζουμε επομένως τη δημιουργία δομών που θα καλύψουν, έστω και υπό πίεση, το τεράστιο κενό που αδικαιολόγητα υπήρχε στο παρελθόν. Γνωρίζουμε, ωστόσο, ότι αυτή η παρέμβαση δεν επαρκεί ώστε να αντιμετωπιστεί το σύνολο του προβλήματος και ότι παραμένει κρίσιμο ζήτημα ο σχεδιασμός και η υλοποίηση προγραμμάτων προστασίας και φροντίδας για όσους παραμείνουν στον δρόμο, καθώς και η αναζήτηση επιπρόσθετων χώρων, εφόσον χρειαστεί.
• Η κρισιμότητα της παρούσας κατάστασης δυστυχώς πολλαπλασιάζει την ανάγκη για δράσεις κοινωνικής προστασίας από τη μεριά της Δημοτικής Αρχής. Ακριβώς γι αυτό το λόγο επαναφέρουμε το σύνολο των προτάσεων μας αναφορικά με το Γηροκομείο Αθηνών και την ανάγκη να αναλάβει ο Δήμος Αθηναίων ως εποπτεύουσα αρχή την λειτουργία του. Η απαξίωση του ιστορικού αυτού ιδρύματος έχει ξεπεράσει κάθε όριο. Το ίδρυμα αδυνατεί να αντεπεξέλθει στις αυτονόητες υποχρεώσεις του απέναντι στους ανθρώπους που φιλοξενεί αλλά και απέναντι στους εργαζόμενούς του. Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο πρόσθετης αδράνειας από τη μεριά της Δημοτικής Αρχής.
• Επιπλέον, η Δημοτική Αρχή, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής, οφείλει να σχεδιάσει ένα πρόγραμμα που θα αξιοποιήσει τη δυνατότητα παροχής των σχολικών γευμάτων. Δεν έχουμε την πολυτέλεια αδρανοποίησης αυτής της δυνατότητας, έστω και σε μειωμένο αριθμό (αφού από την αρχή της χρονιάς η δυναμικότητα του προγράμματος μειώθηκε στις 10.000 μερίδες από τις 18.000 που ήταν πέρσι).
• Προφανώς δεν υπάρχει κάτι που να είναι αρκετό προκειμένου να αποδώσουμε την τιμή που αξίζει στον Μανώλη Γλέζο και τους αγώνες του για ελευθερία και δημοκρατία. Είναι εξίσου απαράδεκτη η έλλειψη από την πόλη μας ενός μουσείου που να αναφέρεται στον αντιφασιστικό αγώνα. Η πρόταση της Ανοιχτής Πόλης είναι να ιδρυθεί, με πρωτοβουλία του Δήμου και σε συνεργασία με τους συναρμόδιους φορείς, Μουσείο Αντιφασιστικού Αγώνα της Αθήνας και να ονομαστεί ‘Μανώλης Γλέζος Λάκης Σάντας‘.
• Όσον αφορά τις διαδικασίες των συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου, η «Ανοιχτή Πόλη» συμμετείχε μέχρι σήμερα στη διεξαγωγή δύο δημοτικών συμβουλίων διά περιφοράς, κατανοώντας τον επείγοντα χαρακτήρα κάποιων αποφάσεων. Στο βαθμό όμως που ο νόμος δίνει τη δυνατότητα διεξαγωγής των συνεδριάσεων δημοτικών συμβουλίων και με τηλεδιάσκεψη, για την οποία μάλιστα εξακολουθούν να ισχύουν οι κανονικές διαδικασίες σύγκλησης, απαρτίας, συζήτησης και ψηφοφορίας, κάναμε σαφές προς τη δημοτική αρχή ότι στο εξής και για όσο χρονικό διάστημα ισχύουν τα έκτακτα μέτρα προστασίας, τα δημοτικά συμβούλια θα πρέπει να διεξάγονται με τηλεδιάσκεψη. Θεωρούμε αδιανόητο ο μεγαλύτερος Δήμος της χώρας να μην κάνει χρήση των νέων τεχνολογιών και να μην εξαντλεί κάθε πιθανότητα για όσο το δυνατόν ευρύτερη διαβούλευση και συζήτηση με όλες τις παρατάξεις και τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου.